Finans Terim Sözlüğü

A

• Arbitraj: Farklı piyasalardaki fiyat farklarından kazanç sağlama işlemi.
• Aktifler: Bir şirketin sahip olduğu tüm varlıklar.
• Alım Emri: Belirli bir fiyat seviyesinde hisse satın alma talimatı.
• Anonim Şirket: Hissedarların sorumluluğunun koydukları sermaye ile sınırlı olduğu şirket türü.
• Asimetrik Risk: Yatırımcılar için farklı risk-getiri oranlarının bulunduğu durum.
• Arz: Belirli bir mal veya hizmetin piyasada sunulması.
• Alfa: Bir yatırımın piyasa ortalamasına göre gösterdiği performans farkı.
• Arz Talep Dengesi: Piyasalarda fiyatı belirleyen temel mekanizma.
• Açığa Satış: Fiyatların düşeceği beklentisiyle yapılan satış işlemi.
• Aktif Yönetim: Yatırım fonlarının piyasayı yenmeyi hedefleyen yönetim tarzı.

B

• Boğa Piyasası: Fiyatların yükseliş trendinde olduğu piyasa durumu.
• Bilanço: Bir şirketin finansal durumunu gösteren mali tablo.
• Broker: Yatırımcı ile piyasa arasında aracılık yapan kişi veya kuruluş.
• Bonolar: Kısa vadeli borçlanma araçları.
• Bağımsız Denetim: Şirketlerin mali tablolarının doğruluğunu kontrol eden süreç.
• Basit Faiz: Ana paraya uygulanan sabit faiz oranı.
• Başlangıç Teminatı: Vadeli işlem piyasalarında pozisyon açmak için gereken minimum teminat.
• Beklenen Getiri: Bir yatırımın gelecekteki olası getirisi.
• Birleşme: İki veya daha fazla şirketin tek bir yapı altında toplanması.
• Bağışıklık Analizi: Portföylerin faiz oranı değişikliklerinden nasıl etkileneceğini ölçen analiz.

C

• Cari Açık: Bir ülkenin ithalatı ihracatından fazla olduğunda oluşan durum.
• Çapraz Kur: İki yabancı para birimi arasındaki döviz kuru.
• Çekirdek Enflasyon: Oynak fiyatlar hariç tutularak hesaplanan enflasyon oranı.
• Cari Hesap: Günlük ticari işlemler için kullanılan banka hesabı türü.
• Çıpa: Ekonomik dengeleri sağlamak için belirlenen hedef veya politikalar.
• Çift Dip Formasyonu: Teknik analizde fiyatların iki kez dip yaparak yükselişe geçtiği formasyon.
• Cari Denge: Bir ülkenin ithalat ve ihracat dengesi.
• Çıkış Stratejisi: Bir yatırımcı veya girişimcinin yatırımından çıkış planı.
• Çoğunluk Hissesi: Bir şirketin kontrolünü sağlayan hisse oranı.
• Çıktı Açığı: Bir ekonominin gerçek üretimi ile potansiyel üretimi arasındaki fark.

D

• Devalüasyon: Bir ülkenin para biriminin değerinin düşürülmesi.
• Deflasyon: Genel fiyat seviyesindeki sürekli düşüş durumu.
• Dayanak Varlık: Bir türev ürünün dayandığı finansal varlık.
• Dengeleme: Bir yatırım portföyünün risklerini azaltmak için yapılan düzenleme.
• Dağıtılmamış Kâr: Şirketlerin hissedarlara dağıtmayıp şirket içinde tuttuğu kârlar.
• Döviz: Yabancı para birimlerinin genel adı.
• Döviz Kuru: Bir para biriminin başka bir para birimi cinsinden değeri.
• Düşük Volatilite: Bir finansal varlığın fiyatındaki düşük dalgalanma.
• Direnç Noktası: Fiyatların yükselmekte zorlandığı teknik analiz seviyesi.
• Doğrudan Yatırım: Bir ülkeye yapılan uzun vadeli sermaye yatırımı.

E

• Enflasyon: Genel fiyat seviyesindeki sürekli artış.
• Emtia: Altın, petrol, buğday gibi ticareti yapılan mallar.
• Elde Tutma Süresi: Bir yatırımın alım ve satım arasındaki süre.
• Efektif: Nakit olarak kullanılan döviz.
• Emsal Değer: Benzer varlıkların piyasa değerine göre belirlenen fiyat.
• Endeks: Birden fazla finansal varlığın performansını ölçmek için kullanılan gösterge.
• Emir Defteri: Alım ve satım emirlerinin listelendiği sistem.
• Ekonomik Döngü: Bir ekonomideki büyüme ve daralma dönemleri.
• Eşik Seviyesi: Teknik analizde kritik destek veya direnç noktası.
• Etkin Piyasa: Tüm bilgilerin fiyatlara yansıdığı piyasa durumu.

F

• Faiz Oranı: Borçlanma maliyetini veya yatırımlardan elde edilen getiriyi ifade eden oran.
• Fon: Yatırımcıların sermayelerini bir araya getirerek yönetilen finansal araç.
• Fiyat Kazanç Oranı (F/K): Hisse senedi fiyatının şirket kazancına oranı.
• Futures: Gelecekte teslim edilmek üzere yapılan varlık ticareti anlaşması.
• Finansal Kaldıraç: Borç kullanarak yatırım getirilerini artırma stratejisi.
• Finansal Risk: Şirketin borçlarını ödeyememe ihtimali.
• Faiz Swapı: Sabit ve değişken faiz ödemelerinin değiş tokuş edilmesi.
• Fiyat Tavanı: Bir varlığın ulaşabileceği maksimum fiyat seviyesi.
• Fiyat Tabanı: Bir varlığın ulaşabileceği minimum fiyat seviyesi.
• Fiyat Marjı: Alım ve satım fiyatı arasındaki fark.

G

• Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH): Bir ülkenin belirli bir dönemde ürettiği toplam mal ve hizmetlerin değeri.
• Gelir Tablosu: Şirketlerin gelir ve giderlerini gösteren finansal tablo.
• Getiri Eğrisi: Farklı vadelerdeki tahvil faiz oranlarını gösteren grafik.
• Grup Şirketleri: Aynı ana şirkete bağlı farklı işletmeler.
• Gerçek Getiri: Enflasyondan arındırılmış yatırım getirisi.
• Geç Likidite Penceresi: Merkez bankalarının kısa vadeli borç verme aracı.
• Gelişen Piyasalar: Ekonomik olarak gelişmekte olan ülkelerin finansal piyasaları.
• Garantili Fon: Belirli bir getiri garantisi sunan yatırım fonu.
• Gayrimenkul Yatırımı: Konut, arazi gibi fiziksel varlıklara yapılan yatırım.
• Gelir Paylaşımı: Bir yatırımın elde ettiği kazançların taraflar arasında bölüşümü.

H

• Hedge: Yatırım risklerini minimize etmek için yapılan işlemler.
• Hisse Senedi: Şirketlerdeki ortaklık payını temsil eden menkul kıymet.
• Halka Arz: Şirketlerin hisselerini ilk kez halka sunması işlemi.
• Hazine Bonosu: Kısa vadeli devlet borçlanma araçları.
• Hisse Bölünmesi: Bir hissenin daha küçük birimlere ayrılması işlemi.
• Hedge Fon: Yüksek risk ve getiri potansiyeline sahip yatırım fonu.
• Hisse Başına Kâr (EPS): Şirketin hisse başına elde ettiği kazanç.
• Hazine Bonosu: Devletin kısa vadeli borçlanma aracı.
• Hacim: Bir varlık için belirli bir dönemde yapılan işlem miktarı.
• Hisse Senedi Endeksi: Piyasadaki belli başlı hisse senetlerinin performansını ölçen gösterge.

I

• İhracat: Yurtdışına mal veya hizmet satışı.
• İthalat: Yurtdışından mal veya hizmet alımı.
• İskonto: Bir malın veya finansal aracın fiyatından yapılan indirim.
• İç Borçlanma: Devletin yurtiçinde borçlanması.
• İpotek: Bir borç karşılığında taşınmazın teminat gösterilmesi.
• İleri Tarihli İşlem: Gelecekte belirli bir tarihte teslim edilmek üzere yapılan ticaret.
• İçsel Bilgi: Henüz kamuya açıklanmamış kritik şirket bilgileri.
• İştirak: Bir şirketin diğer bir şirkette sahip olduğu ortaklık payı.
• İkincil Piyasa: Halka arzdan sonra hisselerin alınıp satıldığı piyasa.
• İkili Opsiyon: Sadece iki olası sonuç sunan türev ürün.

O

• Opsiyon: Bir varlığı belirli bir fiyattan alma veya satma hakkı.
• Ortalama Maliyet: Bir yatırımın toplam maliyetinin ortalama değeri.
• Oynaklık (Volatilite): Bir varlığın fiyatındaki dalgalanma derecesi.
• Over-the-Counter (OTC): Borsa dışı yapılan işlemler.
• Otomatik Emir: Belirli kriterlere göre otomatik olarak verilen işlem talimatı.
• Opsiyon Primi: Opsiyon sözleşmesi için ödenen bedel.
• Oran Analizi: Şirket performansını değerlendirmek için kullanılan finansal oranların analizi.
• Olağanüstü Gelir: Şirketin ana faaliyetleri dışındaki kaynaklardan elde ettiği gelir.
• Oturum Açılışı: Piyasaların işlem yapmaya başladığı ilk zaman dilimi.
• Olağanüstü Gider: Şirketin beklenmedik ve tekrarlanmayan masrafları.

P

• Portföy: Bir yatırımcının sahip olduğu tüm varlıklar.
• Para Politikası: Bir ülkenin ekonomik hedeflerini gerçekleştirmek için kullandığı araçlar.
• Prim: Sigorta poliçesi veya opsiyon sözleşmesi için ödenen bedel.
• Para Arzı: Bir ekonomide dolaşımda olan toplam para miktarı.
• Pasifler: Bir şirketin yükümlülükleri ve borçları.
• Parasal Sıkılaştırma: Merkez bankalarının para arzını azaltmak için uyguladığı politikalar.
• Pasif Gelir: Çalışmadan elde edilen gelir türü (ör. kira geliri).
• Portföy Çeşitlendirme: Riskleri azaltmak için farklı varlıklara yatırım yapma stratejisi.
• Pay Senedi: Şirketlerdeki ortaklık payını temsil eden menkul kıymet.
• Proje Finansmanı: Büyük ölçekli projelerin finansmanı için kullanılan yöntem.

R

• Reel Faiz: Enflasyondan arındırılmış faiz oranı.
• Risk Yönetimi: Yatırımlardaki zararları minimize etme süreci.
• Rezerv: Bankaların yasal olarak tutmak zorunda olduğu varlıklar.
• Repo: Kısa vadeli borçlanma aracı.
• Risk Toleransı: Bir yatırımcının kabul edebileceği maksimum risk seviyesi.
• Reeskont: Vadesi dolmamış senetlerin merkez bankasınca iskonto edilmesi.
• Reel Getiri: Enflasyon etkisi çıkarıldığında elde edilen gerçek getiri.
• Risk Dağılımı: Riskleri azaltmak için yatırımları çeşitlendirme süreci.
• Rezerv Para: Uluslararası ticarette kullanılan temel dövizler.
• Riski Azaltma: Riskleri kontrol altına almak için uygulanan stratejiler.

S

• Sermaye: Bir şirketin faaliyetlerini finanse etmek için kullandığı kaynak.
• Swap: İki taraf arasında yapılan faiz veya döviz değişim sözleşmesi.
• Short Selling (Açığa Satış): Fiyatların düşeceği beklentisiyle yapılan satış işlemi.
• Stop-Loss: Zararın sınırlanması için belirli bir fiyattan yapılan satış emri.
• Sabit Faiz: Vade boyunca değişmeyen faiz oranı.
• Satış Hacmi: Belirli bir dönemde gerçekleştirilen toplam satış miktarı.
• Sigorta Primi: Sigorta sözleşmesi kapsamında ödenen bedel.
• Sermaye Artırımı: Şirketin sermayesini büyütme işlemi.
• Sanayi Üretim Endeksi: Üretim faaliyetlerindeki değişiklikleri ölçen endeks.
• Satın Alma Gücü: Paranın belirli bir mal veya hizmeti satın alabilme kapasitesi.

T

• Tahvil: Borçlanma aracı olarak kullanılan menkul kıymet.
• Temettü: Şirket kârından hissedarlara dağıtılan pay.
• Ters Repo: Kısa vadeli bir borçlanma yöntemi.
• Teknik Analiz: Fiyat grafikleri ve işlem hacmine dayalı analiz yöntemi.
• Trading Volume (İşlem Hacmi): Belirli bir dönemde işlem gören toplam varlık miktarı.
• Teminat: Bir borcun geri ödenmesini garanti altına almak için sunulan güvence.
• Tahakkuk: Gelir veya giderlerin gerçekleşmeden önce kaydedilmesi.
• Taban Fiyat: Bir varlığın ulaşabileceği minimum fiyat seviyesi.
• Tavan Fiyat: Bir varlığın ulaşabileceği maksimum fiyat seviyesi.
• Tahvil İhracı: Şirketlerin borçlanma aracı olarak tahvil satması.
• Temel Analiz: Şirketin finansal verilerine ve ekonomik koşullara dayalı analiz yöntemi.
• Türev Ürün: Dayanak varlıkların değerine göre fiyatlanan finansal araçlar.
• Takas: Menkul kıymetlerin alım-satım sonrası el değiştirme süreci.
• Tezgah Üstü Piyasa: Borsa dışında gerçekleşen işlemleri ifade eder.
• Tasarruf: Gelirden harcamalar düşüldükten sonra biriken miktar.
• Tahsilat Riski: Alacakların tahsil edilememe ihtimali.
• Toplam Varlıklar: Bir şirketin sahip olduğu tüm ekonomik değerler.
• Talep: Belirli bir mal veya hizmetin belirli bir fiyat düzeyinde istenme miktarı.
• Tahvil Kuponu: Tahvil sahiplerine ödenen faiz miktarı.
• Temettü Verimi: Hisse başına düşen temettü miktarının hisse fiyatına oranı.

U

• Uzun Pozisyon: Bir varlığın değer kazanacağı beklentisiyle yapılan alım.
• Üretim: Mal veya hizmetlerin oluşturulması süreci.
• Uluslararası Rezervler: Bir ülkenin döviz ve altın rezervleri.
• Uzlaşma: İşlem sonuçlarının taraflar arasında doğrulanması.
• Üretken Varlık: Gelir getiren varlık türü.
• Uzun Vadeli Yatırım: Daha uzun bir zaman dilimi için yapılan yatırımlar.
• Uluslararası Ticaret: Ülkeler arasında yapılan mal ve hizmet alışverişi.
• Ulusal Gelir: Bir ülkenin belirli bir dönemde ürettiği toplam gelir.
• Uzlaştırma Kurulu: Finansal anlaşmazlıkları çözmek için kurulan organ.
• Uluslararası Para Fonu (IMF): Küresel ekonomik istikrarı desteklemek için çalışan kuruluş.

V

• Volatilite: Piyasa fiyatlarındaki dalgalanma derecesi.
• Vade: Borcun veya yatırımın süresi.
• Vadeli İşlem: Gelecekte belirli bir tarihte teslim edilecek varlıklar için yapılan işlem.
• Varlık: Şirket veya bireyin sahip olduğu ekonomik değer.
• Venture Capital: Yeni girişimlere yapılan sermaye yatırımı.
• Vergi Avantajı: Belirli yatırımlar veya işlemler için sağlanan vergi kolaylıkları.
• Vadeli Mevduat: Belirli bir süre boyunca bankada tutulan para.
• Varlık Yönetimi: Yatırımcıların varlıklarını profesyonel şekilde yönetme süreci.
• Vergi Muafiyeti: Bazı işlemlerin vergiden muaf tutulması durumu.
• Vergi Kaçırma: Yasal olmayan yollarla vergi ödemekten kaçınma durumu.

Y

• Yatırım: Kazanç elde etmek amacıyla yapılan harcama.
• Yapılandırma: Borçların ödeme koşullarının yeniden düzenlenmesi.
• Yield (Getiri): Bir yatırımın kazanç oranı.
• Yatırım Fonu: Yatırımcıların bir araya getirdiği fon havuzu.
• Yüksek Getirili Tahvil: Daha fazla risk taşıyan ancak yüksek getiri sağlayan tahvil türü.
• Yatırım Portföyü: Bir yatırımcının sahip olduğu varlıkların tamamı.
• Yıllık Getiri: Bir yıl boyunca elde edilen kazanç oranı.
• Yedek Akçe: Şirketlerin zor zamanlarda kullanmak üzere ayırdığı kaynaklar.
• Yatırımcı: Kazanç elde etmek amacıyla fon sağlayan birey veya kuruluş.
• Yapısal Reform: Ekonomik büyümeyi teşvik etmek için yapılan düzenlemeler.

Z

• Zero-Bond: Kuponsuz tahvil türü.
• Zarar Kes (Stop-Loss): Zararın sınırlanması amacıyla yapılan işlem.
• Zombi Şirket: Borçlarını zar zor ödeyebilen, düşük kârlılığa sahip şirket.
• Zincirleme Finansman: Birden fazla tarafın finansman sağladığı yöntem.
• Zafer Oranı: Başarıyla tamamlanan yatırımların oranı.
• Zorunlu Karşılık: Bankaların merkez bankasında tutmak zorunda olduğu varlık.
• Zorunlu Sigorta: Kanunen yaptırılması gereken sigorta türü.
• Zorunlu Tasarruf: Devlet politikalarıyla oluşturulan tasarruf.
• Zamansız Satış: Planlanmadan yapılan varlık satışı.
• Zayıf Piyasa: Talebin düşük olduğu piyasa durumu.